Feminizm 19. yüzyılda aydınlanma çağıyla birlikte feminizmin ilk dalgası ortaya çıkmıştır fakat 1. ve 2. dünya savaşlarından dolayı eylemlere ara verilmiş ve esas 1960’lı yıllarda feminizmin ikinci dalgasıyla günlük hayatta karşılığını bulmuştur. Feminizm kadınların sistematik bir ezilmeye tabi tutulduklarına ve erkeklerle kadınların arasındaki ilişkilerin doğadan kaynaklanmadığı düşüncesinden ortaya çıkmıştır. Kadınların erkeklere göre eşitsiz, ikinci planda ve dezavantajlı konumda olduğunu, sömürüldüğünü savunur. Aynı zamanda bu durumun değişebileceğini savunan feminizm, politik mücadelenin bu durumu değiştirebileceğine inanır.Feminizm ilk başta bir sosyal eylem olarak ortaya çıkmış ve sonradan kuram haline gelmiştir ayrıca feminizmin bir çok altdalı vardır.
Feminizm’in alt dalları
Liberal feminizm nedir?
Aklın her insanda aynı olduğunu bu yüzdende kadın ve erkeklerin aynı zihinsel ve tinsel eğitimi almasını savunmuştur. Erkeklerle tamamen aynı haklara sahip olmak istemişlerdir. Mary Wollstonecraft en önde gelen liberal feminizmcidir.
Bireysel feminizm nedir ?
Kadın erkek farketmeksizin bütün insanların bireysel haklarını koruma altına almayı amaçlamışlardır. Wendy Mc Elroy en çok tanınan bireysel feminizmcidir.
Kültürel feminizm nedir ?
Siyasi değişime odaklanmaktansa kültürel farklılıklara odaklanan kadınlar anaerkil bir yapıyı takip ederler. Margaret Fuller kültürel feminizm’e öncüllük eder.
Pop feminizm nedir ?
Erkek düşmanlığı üzerine yoğunlaşmış ve kadınların ahlaki ve diğer konularda öne çıkmalarını savunan feminizm dalıdır.
Radikal feminizm nedir ?
Kadınların bastırılmasının nedininin ataerkil sistem olduğunu düşünen topluluklar bu sistemi çökertmek için hareket etmişlerdir. Tarihte ilk sömürülen grubun kadınlar olduğunu da savunurlar ve çarenin biyolojik devrimde olduğuna inanırlar.
Marksist feminizm nedir ?
Özellikle sosyal haklar konusu üzerinde çalışan kadınlar topluluğu, kapitalist sistemin üstesinden gelmeyi amaçlamıştır. Bu topluluktaki çoğu kadın işçi sınıfındandır. Düşünce yapılarına göre kadın temel üretici fakat ikincil tüketicidir.
Sosyalist feminizm nedir ?
Ataerkil sistemin, kapitalist sistemle birlikte çalıştığını öne süren feminizm çeşididir. Sosyal feministlere göre aile mücadelenin yapıldığı yerdir yani üretimin ve dağıtımın merkezidir.
Eko feminizm nedir ?
İki temel önermesi vardır; Birincisi kadın ve doğanın tarihsel olarak iç içe olduğunu savunur. İkincisi ise; kadın ve doğa sorunlarının temelinde erkek egemenliğinin sürdüğü bir yapıda yaşamalarıdır.
Fransız feminizm nedir ?
Dil, simgeleştirme ve söylemsellik bakımından feminizmi tekrar incelerler ve eril dünyayı yeniden sorgulamaya başlarlar. Dil, öznelliğin kuruluşu, cinsellik, arzu mekanizması gibi konular temel kavramlarını oluşturur.
Lezbiyen feminizm nedir ?
Kadınlar enerjilerini kadın hareketlerine destek vermek için kullanmalı ve sevgi duymak kullanmaları için lezbiyen olabilecekleri temeline dayanan kuramdır. Eski çağlarda kadınların ikinci sınıf görülmesine karşın, bu topluluktaki kadınlar da erkekleri ikinci sınıf görmektedirler ve kadınların isimlerini lekelediklerini düşünmektedirler.
İslamcı feminizm nedir ?
İslam kültürü içinde gelişen bir olguya, müslüman kadınların birey olma çabalarına işaret etmektedir. Şimdiye kadar islami harekette bulunmuş erkeklerin yaptığı işleri göz önüne alarak kadınların daha anlamlı ve güzel işler yapabileceklerini savunmaktadır. Örnek olarak bu toplulukların Kuran-ı Kerim’i erkeklere göre daha iyi yorumlayacaklarını öne sürmelerini verebiliriz.
- Bu alt dalların yanında ruhsal feminizm, postmodern feminizm, varoluşçu feminizm, maddi feminizm gibi günümüzde daha az karşılaştığımız feminizm dalları da vardır.
Feminizm’in temel kavramları
Patriyarka : erkeklerin elinde tuttukları toplumsa formasyonu anlatan kavramdır.
Toplumsal cinsiyet : toplumlar iki cinsiyete bölünmüş ve genellikle hiyerarşik işlevler vererek biyolojik farklılaşmayı belirleyen bir yapı oluştururlar. Kısacası kadın ve erkek cinsiyetlerinin toplumsal süreçte nasıl ortaya çıktığını anlatan kavramdır.
Cam tavan : Kadının iş hayatındaki belli bir noktaya kadar yükselebilişini, o noktadan ilerisine ilerleyebilmesinin, karar verme yetkisine sahip erkeklerin düzenlemeleriyle engellenişi durumunu anlatmak için kullanılan bir mecazdır. Görünmeyen engeller.